Pijn aan de vulva (provoked vulvodynie = PVD)

Wat is Provoked vulvodynie (PVD)?

PVD is een afkorting van Provoked Vulvodynie en betekent dat de vulva pijn doet als deze aangeraakt en/of gepenetreerd wordt. De vulva vormt de ingang van de vagina en bestaat onder andere uit 2 binnenste en buitenste (schaam)lippen en de clitoris. Kijk voor plaatjes over de anatomie op http://www.seksueelgezond.nl/figuren/ 

Wat zijn de klachten van PVD (provoked vulvodynie)?

De pijnklachten aan de vulva bij PVD worden vaak omschreven als irriterend, brandend, maar ook als schraal, jeukend, drukkend, scherp, stekend en/of prikkend.

De belangrijkste klacht is dat het vrijen pijn doet: als de penis de vagina binnengaat, doet dit pijn aan de vulva, en soms is het toelaten van de penis helemaal niet (meer) mogelijk omdat het te pijnlijk is. Sommige vrouwen geven aan dat, als penetratie ondanks de pijn toch wordt doorgezet, de pijn soms tijdens het vrijen wat afneemt, maar erna (weer) voelbaar wordt, zogenaamde napijn. Ondanks pijn bij gemeenschap gaan vrouwen met PVD er soms toch mee door totdat het uiteindelijk echt niet meer kan, omdat:

  • de huid van de vulva overgevoelig is geworden,
  • de bekkenbodemspieren overmatig aangespannen zijn,
  • de zin en opwinding afgenomen zijn. De voortdurende gedachte om pijn te vermijden maakt dat de vrouw zich minder makkelijk ontspant en zich minder makkelijk kan overgeven aan seksuele prikkels. Uit angst de partner (weer) te moeten teleurstellen, vermijden vrouwen met PVD op den duur soms elke vorm van aanraken, zoals knuffelen, zoenen, of samen bloot zijn.

Wat is de oorzaak van PVD?

Er zijn veel oorzaken onderzocht, maar er is tot nu toe geen duidelijke lichamelijke oorzaak. Soms is er een duidelijk beginmoment, zoals een vaginale schimmelinfectie. Maar bij de meeste vrouwen genezen schimmelinfecties zonder problemen. 

Hoe wordt de diagnose PVD gesteld?

Een arts met ervaring kan de diagnose PVD stellen bij het gynaecologisch onderzoek:

  • er zijn meestal geen duidelijk zichtbare afwijkingen in de vulva maar wel pijnlijke plekjes, die bij aanraken met een wattenstokje de kenmerkende scherpe branderige pijn geven.
  • de bekkenbodemspieren kunnen veel te aangespannen zijn.

Wat is de behandeling van PVD?

De vrouw en haar partner krijgen een aantal tips om de pijn van de vulva en de overspannenheid van de bekkenbodem aan te pakken. Dat betekent meestal een tijdelijk pijn- en dus penetratie verbod. Als de vrouw met een vette zalf de vulva met haar eigen vingers weer kan binnengaan zonder pijn, kan zij haar partner ook laten deelnemen in dit proces. Een seksuoloog kan helpen om dit proces te begeleiden. Zoek in het register van de Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie (NVVS) voor een seksuoloog: https://www.nvvs.info/clienten/zoek-een-seksuoloog

Als de vrouw moeite heeft om de bekkenbodemspieren te ontspannen of als er drukpijnlijke plekjes blijven bestaan in de bekkenbodemspieren, kan een bekkenfysiotherapeut helpen. Zoek dan in het register van de Nederlandse Vereniging voor Bekkenfysiotherapie (NVFB): https://www.bekkenfysiotherapie.nl/

Een operatie, waarbij een deel van de huid van de vagina-ingang door de gynaecoloog wordt verwijderd, gebeurt in Nederland nog maar uiterst zelden. In de link hieronder de vernieuwde richtlijn Vulvodynie van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG): https://www.nvog.nl/wp-content/uploads/2018/10/definitieve-modulaire-richtlijnontwikkeling-Vulvodynie-september-2018.pdf

 

Groepsbehandeling en onderzoek naar pijn bij het vrijen

De universitaire ziekenhuizen van Leiden, Amsterdam en Maastricht doen gezamenlijk onderzoek naar pijn bij het vrijen bij vrouwen tussen de 18 en 45 jaar. In het kader van dit onderzoek is er een groepsbehandeling van 10 sessies van 2 uur, verspreid over 6 maanden. Lees hier meer over deze behandeling en het onderzoek naar pijn bij het vrijen via de link of via https://gripstudie.nl.

Meer artikelen

Vulvapathologie

Vulvapathologie Vulvovaginale klachten kunnen de kwaliteit van leven nadelig beïnvloeden, soms zelfs in ernstige mate. Het combineren van gynaecologische en dermatologische deskundigheid lijkt de beste

Meer informatie »

De normale vulva

De normale vulva.   Vulva betekent de uitwendige geslachtsdelen van de vrouw. Het is het gebied begrensd door de venusheuvel (mons pubis), de liezen en

Meer informatie »